Elisabeth (Bess) Marguerite de Varel Mensendieck stovnaði mensendieckfimleikin fyri umleið 120 árum síðani. Hon varð borin í heim í New York í 1864. Foreldur hennara vóru hollendsk.
Pápin var verkfrøðingur. Hann lærdi Bess týdningin av eini góðari, vælbygdari grund undir einum bygningi. Hesa vitanina flutti hon yvir á menniskjakroppin, kropsburðin og hvussu vit brúka vøddarnar.
Sum ung fór Bess til Paris at læra myndahøggarayrkið. Hon fýltist á, at summi av teimum, sum sótu model, høvdu stak vánaligan kropsburð samanborið við tann vakra kropsburðin, sum tær fornu griksku høgdu myndirnar høvdu. Hon var sannførd um, at tað átti at vera møguligt at broyta kropsburðin.
Fyri at kunna seg um mannakroppin fór hon til Schweitz at lesa til lækna. Síðst í 1800-talinum var fróðskaparsetrið í Zurich einasta staðið, sum loyvdi kvinnum at lesa medisin. Sostatt varð Bess Mensendieck ein av fyrstu kvinnuligu læknunum í Europa.
Fyrstu næmingar hennara vóru poliosjúklingar. Úrslitini vóru so mikið góð, at hon gjørdist ein eftirspurdur fyrilestrarhaldari á fróðskaparsetrum í Amerika og í fleiri londum í Europa. Eitt tíðarskeið var mensendieck fimleikur í uml. 60 londum og í nógvum skúlum í USA, millum annað á Yale.
Bess Mensendieck stovnaði skúlar fyri mensendiecklærarar í Potsdam og aðrastaðni í Týsklandi frá 1905. Seinni setti hon eisini skúlar á stovn í Belgia, Hollandi, Danmark, Eysturríki og í Noregi.
Fimleikurin kom til Danmarkar fyrst í 1920-unum, og mensendiecklæraraskúli hevur verið í Danmark síðani 1941. Bess Mensendieck var ofta í Danmark og frá 1953-55 hevði hon sjálv mensendiecklæraraskúla í Aalborg.
Danmark er einasta land, sum hevur varðveitt upprunaliga mensendieckskúlan. Tað merkir, at mensendieck er fimleikur og ikki viðgerð. Fyrisagnirnar, sum verða brúktar til grundvenjingarnar í mensendieck fimleiki, eru enn í dag júst soleiðis, sum Bess Mensendieck orðaði tær. Í øðrum londum, eitt nú í Noregi og í Hollandi, er mensendieck broytt til at vera ein partur av fysioterapiviðgerð.
´Vit eiga at venja okkum til at síggja kroppin sum ein bygning´ skrivaði Bess Mensendieck í bókini frá 1934 ´It´s up to you´ (á donskum ´De daglige bevægelsers skønhed´)
Hon var sannførd um, at tær alisfrøðiligu og mekanisku lógirnar, sum eru galdandi fyri bygningar, eisini eru galdandi fyri menniskjakroppin. Hon skrivaði millum annað um, hvussu stóran týdning ´grundin´, also føtur og bein hava fyri javnvágina í kroppinum, og at alt sum flytir seg eigur at fylgja teimum alisfrøðiligu og mekanisku lógunum. Ynski hennara var, at longu tá ið børn í barnaskúlanum lærdu um tær alisfrøðiligu og mekanisku lógirnar, skuldu tey eisini samstundis læra um vøddarnar og teirra nøvn, staðseting og virki.
Bess Mensendieck hevði góða sopranrødd og sang í operahúsum í Paris og í Rom. Vitanina um andadráttin, sum hon hevði frá sanginum, brúkti hon seinni í samband við fimleikin.
Wilhelm 2. keisari í Týsklandi sendi boð eftir Bess Mensendieck at læra hovfrúnnar rættan kropsburð. Honum líkaði lítið tambmagar teirra, sum stóðust av vánaligum kropsburði, har kokan verður trýst frameftir.
Tað sigst, at Bess Mensendieck flýggjaði aftur til USA undan Hitler, tí hann vildi hava hana at undirvísa týskum hermonnum í góðum kropsburði. Hetta samsvaraði ikki við virðini hjá Bess og hennara ætlanum við fimleikinum, og hon varð tí noydd at flýggja. Hvussu var og ikki, so búði Bess í USA meginpartin av lívi sínum.
Bess Mensendieck meinti, at vit menniskju mangla tað síðsta stigið í menningargongdini frá vatnrættari til upprætta støðu. Tað er stigið, har kroppurin heldur sær uppi av sær sjálvum. Í mun til ein bygning, sum bara verður teknaður, konstrueraður og bygdur eina ferð, mugu vit menniskju, orsakað av livihátti og orsakað av aldurdómi, áhaldandi arbeiða fyri at varðveita javnvágina í kropsburðinum.
´Tað ljóðar kanska løgið at tosa um arkitektar til bygningar, sum longu eru bygdir. Men ein mensendiecklærari er meira at líkna við ein arkitekt enn ein byggiharra, tí at hann áhaldandi ´teknar´ kroppin. Ein mensendiecklærari er ein ´verbalur kropsarkitektur´.
Segði also Bess Mensendieck.
